Partida Rol por web

Umbria Komunumo

Lecciones

Cargando editor
30/11/2016, 22:07
Midori

UNUA LECIONO

Esta es una lección de repaso, así que iremos al grano. No solo al grano, iremos a una velocidad más o menos alta para recordarlo todo y nos centraremos en el vocabulario nuevo y en ejercicios. Obviamente, los ejercicios no hay que enviarlos si no se quiere, basta con hacerlos en casa de uno, pero si hay dudas, por supuesto se pueden enviar. 

Como ya sabéis:

-Hay 28 letras: a b c ĉ d e f g ĝ h ĥ i j ĵ k l m n o p r s ŝ t u ŭ v z (si dudáis en los sonidos, consulta las lecciones anteriores)

-Todas las vocales están en una sílaba diferente, y toda palabra es llana. Así que cuidado en palabras como "telefono" /telefóno/ o familio /familío/

-Todos los sustantivos terminan en -o (incluso los nombres propios, en teoría). Y las adjetivos en -a. Los adjetivos suelen ir delante del sustantivo, pero en realidad esto es opcional, como muchas cosas en esperanto. Los verbos en infinitivo terminan en -i.

-"La" equivale al inglés "the", es decir, en español "el, la, los, las". Se pone siempre que en español se necesita, así que es bastante fácil. Por otra parte, cuando quieras decir "un, uno, unos, unas", simplemente se omite la palabreja. 

-para marcar el femenino de algo (las palabras en esperanto no tienen género, pero a veces es necesario para decir cosas como "mujer" o "gata") se añade -in-. Pero no al final, sino así: viro (hombre) -> virino (mujer). Kato (gato) -> katino (gata).

-Para los verbos en presente, se hacen terminar en -as. esti (ser, estar, haber) -> estas (soy, eres..., estoy, estás..., hay)

-Por último, "no" se dice "ne". Sirve tanto para negar cosas, como para las respuestas cortas, y se pone antes del verbo, como en español.

Lo nuevo:

Ahora bien, como esto es nuevo, vamos a recrearnos un poco más. Bienvenidos al maravilloso mundo de los prefijos y sufijos: aprenderemos un montón, pero los distribuiremos a lo largo de las lecciones para poder centrarnos en cada uno. Igual con las preposiciones. 

mal-

Significa "opuesto". ¡Nada que ver con el mal! Es de los prefijos más útiles si no el que más, por lo siguiente:

En español (y prácticamente en todos los idiomas) tenemos estas palabras: grande, pequeño, alto, bajo, gordo, delgado...

Parece que los opuesto son irregulares. Pues esto no pasa en esperanto:

grande -> granda. Pequeño -> MALgranda
alto -> alta. bajo -> MALalta
gordo -> dika. Delgado -> MALdika.

Fácil, no?

Vocabulario:

Sustantivos:

amiko: amigo
atleto: atleta
besto: animal
botelo: botella
direktoro: director
domo: casa
elefanto: elefante
fabriko: fábrica
floro: flor
frukto: fruta
glaso: vaso
infano: niño
instruisto: profesor
kato: gato
lampo: lámpara
leono: león
lernanto: alumno
libro: libro
lito: cama
meblo: mueble
piro: pera
pomo: manzana
porko: cerdo
tablo: mesa
taso: taza
tulipo: tulipán

Adjetivos:

alta: alto
bela: bonito
bona: bueno
forta: fuerte
granda: grande
longa: largo
plena: lleno
sana: sano

Verbos:

demandi: preguntar
dormi: dormir
esti: ser, estar, haber
fumi: fumar
kanti: cantar
paroli: hablar
plori: llorar
respondi: responder

Palabrejas:

li: él
mi: yo
ne: no

Ejercicios:

La libro estas bela. La fabriko estas alta. Tablo estas meblo. Mi estas lernanto. La domo estas malalta. Elefanto estas granda besto. Porko estas malbela besto. La botelo estas malplena. Li estas bona amiko. La infano ploras. La instruisto demandas.

El alumno responde. Carlos llora. No soy alto. Es maestro. Un tulipán es una flor bonita. El atleta está sano. La fábrica no es alta. La botella está vacía. La mesa es larga. El libro es grande. La casa es baja. La gata es bonita. El cerdo no es feo. Una pera es una buena fruta. Carlos trabaja. El niño llora. El gato fuma.

Cargando editor
01/12/2016, 11:56
Midori

DUA LECIONO

Como ya sabéis:

-Ĉu sirve para hacer preguntas. Se pone al inicio de la frase, y se deja igual todo lo demás.

-El plural se indica con la letra -j, así: Kato, katoj.

Lo nuevo:

Existen diversas preposiciones. En esta lección vamos a ver las que se parecen más a las españolas, o se usan de forma similar:

al: a, hacia
de: de, desde
en: en, dentro de
inter: entre
kun: con (compañía)
sub: debajo de
super: sobre (sin contacto) 
sur: sobre (con contacto)
 

Cuidado con las dos últimas: la birdo flugas super la maro [el pájaro vuela sobre el mar], pero [la birdo restas sur la arbo] El pájaro descansa sobre el árbol.

Vocabulario:

Sustantivos:

arbo: árbol
aŭto: coche
birdo: pájaro
ĉambro: habitación
kafo: café
kanario: canario
piano: piano
vino: vino
koloro: color

Adjetivos:

blonda: rubio
dika: gordo
juna: joven
blanka: blanco
blua: azul
bruna: marrón
flava: amarillo
nigra: negro
verda: verde

Verbos:

flugi: volar
foti: ehcar fotos
iri: ir
labori: trabajar

Palabrejas:

al: a, hacia
ĉu: (para preguntar)
de: de, desde
du: dos
en: en, dentro de
inter: entre
jes: sí
kaj: y
kun: con (compañía)
sub: debajo de
super: sobre (sin contacto) 
sur: sobre (con contacto)
tre: muy
tri: tres
unu: uno (1)
vi: tú, vosotros, usted, ustedes.

Ejercicios:

Maldika, maljuna, foto, laboro, forto, kanto, flori, jesi, amika besto, atleta forto, mala respondo, ina ploro.

La lernanto respondas. La respondo estas bona. Maria fotas. La fotoj de Maria estas belaj. La vino ne estas blanka. Unu piro kaj du pomoj estas tri fruktoj. Li estas tre juna instruisto. Li laboras en malgranda ĉambro. La atletino iras al al domo. La elefantoj ne flugas. La aŭto estas flava kaj blua. Li aŭtas al la fabriko. 

Contesta en esperanto: Ĉu piro estas floro? Ĉu la pomoj estas brunaj? Ĉu glaso estas frukto? Ĉu leono estas meblo? Ĉu la kanarioj estas flavaj? Ĉu la elefantoj estas malgrandaj? Ĉu vi fumas? Ĉu vi kantas? Ĉu vi dormas? Ĉu vi laboras?

Cargando editor
01/12/2016, 12:16
Midori

TRIA LECIONO

Como ya sabéis:

- Los pronombres personales son los siguientes: mi (yo), vi (tú, vosotros), li (él), ŝi (ella), ĝi (ello, "it"), ni (nosotros), ili (ellos).

-Si les añades una -a (de adjetivo), se transforman en los posesivos: mia, via, lia, ŝia ĝia, nia, ilia (mi/mio, tu/tuyo...)

-También les puedes añadir "-aj" para plurales: miaj, viaj...

Lo nuevo:

Kio: qué
Kia: cómo

Por ejemplo:
Kio estas tulipo? -> Tulipo estas floro
Kia estas tulipo? -> Tulipo estas bela
 

"Kia" también vale para frases tipo "¡qué ...!", como en "Kia atleto!" ("¡Qué atleta!")

Kie: dónde (Kie vi laboras? Mi laboras en la urbo)

Ahora, otro estupendo sufijo. ¿Recordáis mal- para expresar algo opuesto? Pues este también es bastante usado, y hasta se parece al español:

-ist- 

Indica profesión, ocupación, etc.

Dentisto, Elektristo (electricista), Fotisto, Instruisto, Kuiristo (cocinero)...

-ej-

Indica el lugar donde se hace algo:

Dancejo (discoteca), Kokejo (gallinero), Kuirejo (cocina), laborejo, laktejo, lernejo (escuela), preĝejo (iglesia), vendejo (tienda), ejo (local).

Vocabulario:

Sustantivos:

Dento: diente
Elektro: electricidad
Fiŝo: pez
Hundo: perro
Koko: gallo
Lakto: leche
Leciono: lección
Maro: mar
Okulo: ojo
Pano: pan
Urbo: ciudad
Vilaĝo: pueblo

Adjetivos:

Moderna: moderno
Multa: mucho
Nova: nuevo
Ruĝa: rojo
Trankvila: tranquilo

Verbos:

Danci: bailar
Kuiri: cocinar
Lerni: aprender
Loĝi: vivir en
Preĝi: rezar
Vendi: vender

Palabrejas:

Ĝi: ello (it)
Ili: ellos
Kie: dónde/donde
Kio: qué
Kia: cómo
Ni: nosotros
Ŝi: ella

Ejercicios:

Cocina, tienda, dormitorio, librería, garaje, perrera, cafetería, pocilga, librero, trabajador, lechera, florista, cantante, fotógrafo, ebanista, bailarín, pescador, gallina, perra, viejo (no joven y no nuevo), poco.

Contestar: Kio estas leono? Ĉu la pomoj estas nigraj? Kio estas kokino? Kio estas tulipo? Ĉu hundo estas birdo? Kio estas lito? Kio estas pomo? Kio estas fiŝo? Kia estas elefanto? Kia estas la maro? Ĉu tablo estas frukto? Kio estas katino? Kie lernas la infanoj? Kia li estas? Kie dormas la kokinoj? Kia estas la lakto? Kia estas via urbo?

El no es electricista. Tu lugar de trabajo es tranquilo. Los ojos de María son azules. Mis amigos están en la discoteca. ¿Dónde están nuestros libros? Su gato (de ella) es blanco. Su casa (de María y Carlos) es muy pequeña. Sus dientes (del perro) son largos. El vendedor vende en la tienda. ¡Qué casa!

Cargando editor
04/12/2016, 19:10
Midori

KVARA LECIONO

Como ya sabéis:

- -is en un verbo indica el pasado. Estis: fue/estuvo/hubo

Lo nuevo:

Vamos a ver dos sufijos más. El resto ya lo conocéis, practicar y practicar con ejercicios. 

-ar- indica un conjunto de muchas cosas iguales. Arbaro: bosque (conjunto de árboles), dentaro: dentadura, fiŝaro: banco de peces, meblaro: mobiliario, porkaro: piara.

-il- indica un instrumento que sirve para hacer algo. Balai: barrer / Balailo: escoba; Tranĉi: cortar con cuchillo / Tranĉilo: cuchillo. Ludi: jugar / Ludilo: juguete. Ilo: instrumento, herramienta. Ilaro: instrumental. 

 

Además, en esperanto se pueden unir dos palabras como guste para formar un nuevo concepto. Como el elemento principal es un sustantivo y el secundario lo describe el principal debe ir al final. Ejemplos:

laborĉambro: habitación de trabajo
lernolibro: libro de aprendizaje
skribotablo: escritorio
multkolora: multicolor

Vocabulario:

Sustantivos:

Branĉo: rama
Breto: estante
Fenestro: ventana
Folio: hoja
Ĝardeno: jardín
Glob-krajono: bolígrafo
Kampo: campo
Monto: montaña
Muro: pared
Muzeo: museo
Parizo: París
Parko: parque
Pilko: pelota
Pino: pino
Planko: suelo
Pordo: puerta
Rozo: rosa
Salono: salón
Seĝo: silla
Strato: calle

Adjetivos:

Grava: importante
Fermita: cerrado

Verbos:

Balai: barrer
Ludi: jugar
Manĝi: comer
Promeni: pasear
Skribi: escribir
Stari: estar de pie
Tranĉi: cortar (con cuchillo)
Veturi: ir en vehículo

Palabrejas:

Antaŭ: antes, delante
Apud: junto a, al lado de
Ĉirkaŭ: alrededor de
Malantaŭ: detrás de
Per: con (por medio de)
Pri: sobre (acerca de)
Tra: a través de

Ejercicios:

abierto, portera, porquerizo, jugador profesional, comedor, paseo (lugar), rodear, gallina, cerda, enemigo, delgado, poco, herramienta, cámara de fotos, ala, estantería, bosque, pinar, dentadura, bandada de pájaros, manada, cordillera.

Skribilo, kuirilo, manĝilaro, vendotablo, tablolampo, kunlaboro, apuda ĉambro, dulita ĉambro, malantaŭa fenestro, jeso, jesa, jesi, eniri, trairi, kuniri, peri.

Contesta: Kio estas Petro? Per kio fotas Petro? Kiaj estas liaj fotoj? Kie estis la infanoj? Per kio ili ludis? Kio estas sur la stratoj? Per kio ili laboras? Tra kio mi promenis? Pri kio mi parolis? Kie loĝas Maria kaj Karlo? Kie estas multaj seĝoj?

Completa con preposiciones: Li veturas _ aŭtomobilo. La lampo estas _ la tablo. La libro _ Karlo estas bela. La meblisto parolas _ mebloj. Ili promenas _ la parko. La infano ludas _ la salono. Ni iras _ la kafejo. Ŝi parolas _ li. La glaso estas _ la piro kaj la pomo.

¿Dónde aprendes? El perro fue conmigo. ¿Es grave su enfermedad? Las ventanas de vuestra casa están cerradas. Los pájaros cantaban sobre el ramaje de nuestro árbol. En París hay muchos museos. ¿Comiste? ¿Cómo es un león? Su dentadura es muy blanca. ¿Son amarillas las alas de un canario? Alrededor de la casa florecieron rosas.

Cargando editor
04/12/2016, 19:47
Midori

KVINA LECIONO

Como ya sabéis:

- -os en un verbo indica el futuro. Estos: seré/estaré/habrá...

- Ĉi al lado de una palabra (puede ser delante y detrás, esto no importa demasiado) la modifica indicando más proximidad. Se suele usar con los demostrativos [tio, tia, tie... (Eso, de esa clase, ahí...) -> tio ĉi, tia ĉi, tie ĉi (esto, así, aquí...)]

Lo nuevo: 

-Para expresar "más que" se usa "pli" donde colocarías el "más", y "ol" donde colocarías el "que". Así de simple. 

Mia fratino estas pli juna ol mi (mi hermana es más joven que yo). La domo estos pli alta ol la muzeo (la casa será más alta que el museo).

-Como os podéis imaginar, para decir "menos que" se usa de la misma forma "malpli ol".

Ĉu la infano estas malpli forta ol la patro? (el niño es menos fuerte que el padre?) Ŝi estas malpli trankvila ol li (ella es menos tranquila que él).

Vocabulario:

Sustantivos:

Avo: abuelo
Familio: familia
Frato: hermano
Johano: Juan
Ĵurnalo: periódico
Patro: padre
Petro: Pedro
Politiko: política

Adjetivos:

Inteligenta: inteligente
Pura: limpio
Varma: caliente

Verbos:

Kuraci: curar (enfermos)
Kuri: correr
Legi: leer
Naĝi: nadar
Sidi: estar sentado
Telefoni: llamar por teléfono
Voli: querer

Palabrejas:

Aŭ: o
Ĉi: (partícula aproximativa)
Ĵus: acabar de
Nek: ni
Ol: que (en comparaciones)
Pli: más
Sed: pero, sino
Tie: allí
Tio: eso, aquello

Ejercicios:

Abuela, madre, hermana, corredor profesional, médico, cocinero, jardinero, periodista, sucio, fría, asiento, libro de lectura, listín de teléfonos.

La manĝoĉambro estas pli granda ol la kuirejo. Ŝi estas pli inteligenta ol li. La hundo kuras malpli ol la kato. La muro estas nek alta nek dika. Ŝi nek kantos nek dancos. Mi ĵus parolis kun li. Ĝi ne estas flava, sed ruĝa. Kio estas tio? Kie ŝi estas? Kia estas via manĝoĉambro? Kio vi estas?

Su padre (de ella) es periodista y trabaja conmigo. El médico cura. ¿es un político importante? El suelo estaba frío. Mi padre es mayor que mi madre. La puerta será más grande que la ventana. En las calles de mi ciudad hay muchos coches. ¿Estaba caliente vuestro café? Su cocina no está muy limpia. La puerta está cerrada. 

Cargando editor
09/12/2016, 17:43
Midori

SESA LECIONO

Como ya sabéis:

- -u es un verbo en imperativo. Flugu -> Vuela

- -n indica el acusativo. ¿Y qué es el acusativo? En la práctica, el complemento directo y los sitios a los que se va. No nos liemos más, porque no se suele utilizar de otra forma, que yo sepa. Mi legas libron (leo un libro). 

- Gracias al acusativo, podemos cambiar el orden de la frase como nos parezca, ya que siempre se entiende: Libron legas mi (leo un libro).

-Además, si algún adjetivo acompaña al sustantivo acusativizado, este también lo estará (al igual que con plurales): LI manĝas grandan pomon (Se come una manzana grande)

Lo nuevo:

-Cuando queremos construir una frase subordinada, usamos "ke". Se usa casi igual que en inglés "that", es decir: Li diras, ke ŝi venos: (él dice que ella vendrá). Hay quien le pone una coma obligatoriamente detrás de "ke", pero no es imprescindible. Atención, porque si la frase contiene un relativo, no se usa "ke", sino el relativo: (Las niños que no trabajen, no irán al parque -> La geinfanoj kiuj ne laboras, ne iros parken).

-Ahora viene algo que se usa mucho y en mi opinión es bastante divertido de utilizar: los aumentativos y diminutivos.
Para el diminutivo, usamos -et- (domo, dometo); y para el aumentativo, -eg- (domo, domego). 

Pero lo divertido de esto es que no sólo se aplica a sustantivos, sino también a todo tipo de palabra, incluso verbos:

Varma (caliente) - Varmeta (templado) - Varmega (abrasador)
Dormi (dormir) - Dormeti (dormitar) - Dormegi (dormir profundamente)
Trinki (beber) - Trinketi (beber un sorbito, "mojarse los labios") - Trinkegi ("beber como un cosaco")

- "al" es una preposición que marca el Complemente Indirecto, es decir, algo así como a qué cae la acción del verbo. Se traduce por "a". Siempre. Karlo donis rozon al Maria (Carlos le dio una rosa a María). Donu ĝin al ŝi (Dáselo)

Vocabulario:

Sustantivos:

Akvo: agua
Biero: cerveza
Ĉemizo: camisa
T-ĉemizo (toĉemizo): camiseta
Jupo: falda
Mono: dinero
Pano: pan
Pantalono: pantalón
Rizo: arroz
Supo: sopa

Adjetivos:

Interesa: Interesante
Larĝa: ancho

Verbos:

Aĉeti: comprar
Ami: amar
Diri: decir
Doni: dar
Fermi: cerrar
Havi: tener
Rompi: romper
Saluti: saludar
Trinki: beber
Vidi: ver
Viziti: visitar

Palabrejas:

Hieraŭ: ayer
Hodiaŭ: hoy
Ke: que
Morgaŭ: mañana
Nun: ahora
Ofte: con frecuencia

Ejercicios:

-Eniri, kuniri, ĉirkaŭiri, telefonistino, fruktovendejo, fermilo, fiŝ-supo, riz-supo, vinbotelo, bierbotelo, patra amo, frata amo, ama kanto, hieraŭa ĵurnalo, nuna laboro, ĵusa vizito, rozplena ĝardeno, bonvolu.

-Antaŭhieraŭ la patrino diris al Johano ke li ne trinku malvarman akvon, sed li trinkis ĝin, kaj hieraŭ li malsanis. La kuracisto demandis lin , kion li volas. Johano diris ke li volas esti sana. Li volas ludi pilkon kun la amikoj. La kuracisto diris al la infano ke li kuracos lin. La amikoj de Johano iris viziti lin. Ili ne havis multan monon, sed ili aĉetis interesan libron. Morgaŭ la ĉambro de Johano estos varma. La fenestro estos fermita. Li legos la novan libron en la lito. 

-Kion diris la patrino? Kian akvon li trinkis? Ĉu nun li sanas? KIon demandis la kuracisto? Kion diris Johano? Kion volas Johano? Kion diris la kuracisto? Ĉu la amikoj de Johano vizitis lin? Ĉu ili havis malmultan monon? Kion ili aĉetis? Kia estos morgaŭ la ĉambro de Johano? Kia estos la fenestro? Kion legos Johano? Kie li legos la libron?

-Ella dijo que él es inteligente. Verás que tu falda es más larga que la mía. Te amo. Tú amas a tu hermano. Él saludó al panadero. Ella vio a nuestro hermano. Hágame el favor de cerrar la puerta. No quiero esto. Ellos beben vino. Ayer no compré pan. ¿Quieres beber una cerveza? El niño dio el libro al maestro. 

Notas de juego

Cargando editor
17/12/2016, 14:11
Midori

SEPA LECIONO

Como ya sabéis:

- -us es el condicional. Mi ludus -> Jugaría

- Los números son: unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naŭ, dek. Otros números son nul' (cero), cent (cien), mil (mil) y miliono (millón). Se usan así: 1234= mil ducent tridek kvar.

-Las frases acortadas: Para saludar, se dice "Saluton!". Esto es, porque la frase entera sería "Mi diras al vi saluton" y sólo te quedas con el complemento directo. De la misma forma, se pueden acortar otras frases, como "Dankon!" (gracias!).

Lo nuevo:

- ge- es un prefijo que indica la reunión de ambos sexos. Gesinjoroj (señoras y señores), gefratoj (hermanos y hermanas). Gea: mixto.

- Kiam, que significa "Cuándo" o "Cuando", se usa igual que en español. Kiam vi telefonis? (cuándo llamaste?), Vi ne diris, kiam mi iros (No dijiste cuándo iríamos).

-Para el reflexivo, hay que poner en acusativo el pronombre del sujeto, así: Mi banas min (me baño), Vi razas vin (te afeitas). Eso sí, cuidado con la tercera persona, porque "li razas lin" significa "le afeita". Para decir "se afeita", tendríamos que utilizar el pronombre "si" (a si mismo; no confundir con "ŝi", ella). Entonces, diríamos "li razas sin", "él se afeita" (ahora sí!). Ŝi kombas sin, Ĝi lavas sin, Ili banas sin...

Vocabulario:

Sustantivos:

Adreso: dirección
Biciklo: bicicleta
Edzo: marido
Spegulo: espejo
Vojo: camino

Adjetivos:

Kontenta: contento
Proksima: cercano

Verbos:

Fari: hacer
Kombi: peinar
Razi: afeitar
Kisi: besar
Lavi: lavar
Veni: venir

Palabrejas:

Ba!: ¡bah!
Kiam: cuándo/cuando
Post: después de
Se: si (condicional)
Kvar: cuatro
Kvin: cinco
Ses: seis
Sep: siete
Ok: ocho
Naŭ: nueve
Dek: diez
Cent: cien
Mil: mil
Miliono: millón

Ejercicios:

-Lavistino, biciklisto, razilo, banĉambro, kombilo, antaŭhieraŭ, postmorgaŭ, postskribo, alveni, alveno, gea lernejo, nuna adreso, oftaj promenoj

-Mi kombas min per via kombilo. Hieraŭ li salutis lin. Ŝi lavis sian ĉemizon. Li vidas sin en la spegulo. Li razis sni per sia nova razilo. Ŝi kantas, kiam ŝi banas sin. Nun ŝi malamas lin. Li ne trinkis sian vinon, sed mian bieron. Ĉu li rompis lian biciklon? Ŝi loĝos en ŝia domo. La hundo estas en al maro: ĝi banas sin. Ŝi ne dormis en sia lito. 

-Él vive con su (propio) abuelo. Iremos con nuestro coche. Ella no se baña frecuentemente. Ellos se afeitaron ayer. Él y su hermano cocieron mucho arroz. Los esposos besaron a los niños. Ella no vendrá con su perrito (propio). 78. 93. 124. 657. 1993. 5927. Dámelo. Ven conmigo. Dime tu dirección. Del dicho al hecho hay un trecho. 

Cargando editor
22/12/2016, 13:26
Midori

OKA LECIONO

Como ya sabéis:

- -e indice adverbio. A efectos prácticos, podéis traducir estas palabras como en español, la terminación -mente. Y si esta palabra no existe, ¡añadidle una preposición! Ejemplo: rapide: rápidamente, bone: bien. Pero bicikle: en bicicleta, skribe: por escrito.

-Kiel significa "cómo" o "como". Equivale a "de qué modo" (al contrario que "Kia", que equivale a "de qué tipo"). 

En esta lección no hay nada nuevo. 

Vocabulario:

Sustantivos:

Bileto: billete
Ferio: vacaciones
Francio: Francia
Germanio: Alemania
Hejmo: hogar
Homo: persona
Lando: país
Mateno: mañana
Nokto: noche
Stacio: estación
Tago: día
Tasko: tarea
Trajno: tren
Valizo: maleta
Vespero: (la) tarde

Adjetivos:

Afabla: amable
Franca: francés/a
Rapida: rápido

Verbos:

Akompani: acompañar
Atenti: Estar atento
Farti: estar (de salud)
Kuŝi: estar tumbado
Ŝati: gustar
Traduki: traducir
Vojaĝi: viajar

Palabrejas:

Dum: mientras
Kiel: cómo/como
Nu: Pues
Ho!: ¡oh!
Semajno: semana
Lundo: lunes
Mardo: martes
Merkredo: miércoles
Ĵaŭdo: jueves
Vendredo: viernes
Sabato: sábado
Dimanĉo: domingo

Ejercicios:

-Hometo, homaro, tradukisto, subnaĝi, amegi, are, male, ava amo, paroli tradente, respondi parole, promeni trakampare, bonan matenon, bonan vesperon.

-Es usted muy amable. ¿Vives en Alemania? Hoy vi a tu hermana. Francia y Alemania son grandes países. Había mucha gente en el museo. Trabajaron de día y de noche. Por la mañana él no estaba en su cama. ¿Cómo hizo su tarea? ¿Cómo canta ella? ¿Cómo es él? ¿Te gusta leer? ¿Qué libros te gustan? Ella estaba tumbada en el camino. Abre el maletín. Hágame el favor de acompañarme. Prepárate. Hágame el favor de prestar atención. ¿Cómo está tu familia?

Cargando editor
03/02/2017, 15:56
Midori

NAŬA LECIONO

Como ya sabéis:

-Los números con la terminación "-a" del adjetivo, son los números ordinales
-Con la terminación "-e" del adverbio, son "primeramente", "en segundo lugar"...
-Las horas y los días del mes se expresan con ordinales: Estas la sepa horo kaj dek minutoj, estas kvarono antaŭ la tria...

Lo nuevo:

-Kiom sirve para preguntar "cuánto/s". También se traduce por cuanto/s. Es una palabra de las interrogativas, por lo que no necesita "Ĉu" al principio:
"Kiom da minutoj estas en unu horo?" (¿Cuántos minutos hay en una hora?)
"Kiom vi aĝas?" (¿Qué edad tienes?)

-Pero si preguntamos por un número ordinal (una hora, un día del mes, una página de un libro...) usamos "Kioma":
Kioma estas via aŭto? Ĝi estas la dua = ¿Cuál es (en qué orden está) tu coche? El segundo.

-Para indicar un numeral fraccionario ("doceavo", que no "duodécimo") se expresa con el sufijo "-on-":
duono: mitad
triono: tercio
dek duono: doceavo
ono: fracción.

Vocabulario:

Sustantivos:

Aĝo: edad
Hispanio: España
Horloĝo: reloj
Horo: hora
Jaro: año
Kasedo: casette
Kilogramo: kilogramo
Litro: litro
Minuto: minuto
Madrido: Madrid
Oro: oro
Paĝo: página
Plasto: plástico
Sekundo: segundo (tiempo)
Tempo: tiempo cronológico
Vetero: tiempo, climático
Vitro: vidrio
Monato: mes
Januaro: enero
Februaro: febrero
Marto: marzo
Aprilo: abril
Majo: mayo
Junio: junio
Julio: julio
Aŭgusto: agosto
Septembro: septiembre
Oktobro: octubre
Novembro: noviembre
Decembro: diciembre

Adjetivos:

Hispana: español/a
Sola: solo

Verbos:

Konsisti: constar
Montri: señalar, mostrar
Resti: quedarse

Palabrejas:

Kiom: cuánto/s
Da: de (después de palabras como "kilogramo", "litro" o "botelo")
Je: a las (delante de una hora) 
El: de, desde (como el "from" inglés)
Ĝis: hasta.

Ejercicios:

-Horloĝisto, horloĝejo, murhorloĝo, montrilo, orkolora, jarcento, jarmilo, enhavi, enirejo, elirejo, trairejo, dulitra botelo, dekminuta vizito, kvindek dua. 

-La dua seĝo estas malplena. La kvara tago de la semajno estas ĵaŭdo. En la unuaj vizitoj, li estis pli afabla. Mi aŭdis la trian respondon. Unue ni manĝos supon. Ŝi aĉetis dekduon da kasedojn. Ni manĝis duonon de via pomo. Donu al mi kvaronon. Kiom da paĝoj havas la libro? Li telefonos je la sesa kaj duono. Je kioma horo li vespermanĝos? La horloĝo montras la trian kaj dek.

-Un año consta de 365 días. Ella salió rápidamente de su cuarto. ¿De qué está hecho? En la cocina tenemos sillas de plástico. ¿Cuántas ciudades hay en Francia? ¿Cuánto pan quieres comer? ¿Cuántas horas trabajas a la semana? Mañana por la mañana a las ocho. ¿A qué hora cierran ellos el bar? A las doce menos veinte. 

Cargando editor
03/07/2017, 11:05
Midori

DEKA LECIONO

Como ya sabéis:

-Kiu: significa "quién", pero también tiene el sentido de "cuál". Por ejemplo: "Kiu vi estas?" / "¿Quién eres?"; "Kiu estas via infano?" / "¿Cuál es tu hijo?"

Por supuesto, Kiu acepta plural (Kiuj), acusativo (Kiun) y ambos (Kiujn). 

-Tiu: Funciona de la misma manera que Kiu, y significa "ese/a". "Mi legos tiujn" / "Leeré esos".

Lo nuevo:

-Hay otras dos preposiciones que se asemejan mucho a sus homólogas españolas, al menos en el uso: son "por" (para) y "sen" (sin). Ejemplos: Mi trinkas kafon sen lakto (Tomo café sin leche), Tiu letero estas por vi (Esa carta es para ti). 

-anto indica una persona que hace lo que indica la raíz de la palabra. No lo confundáis con -isto, cuyo significado es una persona que realiza profesionalmente la acción de la raíz. Ejemplos:

Esperanto*: persona que tiene esperanza; Kantanto: persona que está cantando (no confundir con "kantisto", cantante); Vizitanto: visitante.

Vocabulario:

Sustantivos:

Afero: asunto, cuestión
Ekzerco: ejercicio
Filmo: película
Knabo: chico
Letero: carta
Oficejo: oficina
Papero: papel
Sukero: azúcar
Viro: hombre

Adjetivos:

Alia: otro

Verbos:

Atendi: esperar
Elekti: elegir
Helpi: ayudar
Rakonti: contar un suceso
Rigardi: mirar
Sendi: enviar
Uzi: usar

Palabrejas:

Kiu: quién, quien, cuál
Por: para
Sen: sin
Tiu: ese, esa.

Ejercicios:

-Traduce: Leteristo, oficisto, malhelpi, vizitanto, leganto, uzanto, dancanto, dormanto, fumanto, kuranto, vojaĝanto, sendanto, filmi, sukeri, helpon!

-Kiu skribos la leteron?, Kun kiuj vi parolis?, Kiun pantalonon vi uzos?, Kiujn ŝi rigardis?, Kiujn landojn vi trairos?, Li estas la viro kiu akompanos vin. Li parolos pri la muzeoj, kiujn li vizitis. La virino kiu kantas estas mia fratino. 

-Los lectores del periódico telefonearon a su director. ¿Quién usó mi bolígrafo? Le esperé hasta las cinco y media. Ella se quedó para ayudarme. Esas cosas no son importantes. No vi a la persona que se quedó en el coche. Luego vendrán los que telefonearon. Ayer vino el otro muchacho que te ayudó. Pasado mañana haremos lo que tú quieras.

 

Notas de juego

*Originalmente el esperanto no tenía nombre. El primer libro que se publicó lo llamaba "La lengua del doctor Esperanto", y por eso adquirió su glotónimo. 

Cargando editor
04/08/2017, 11:19
Midori

DEK UNUA LECIONO

Como ya sabéis:

-Kial significa "por qué". Si lo que queréis es dar la respuesta, se hace con "ĉar" (porque).

-Existe un pronombre para lo impersonal. Este pronombre es "Oni" y equivale en español al "Se" de "se vende". 

Oni diras ke li venos: Se dice que vendrá

Lo nuevo:

Y ahora, unos cuantos sufijos nuevos:

- -an- indica una persona que pertenece a algo, como puede ser una idea, un lugar, una asociación...

kongresano: congresista
kristano: cristiano
ŝipano: marinero
madridano: madrileño
ano: miembro de un grupo, sociedad...

- -uj- sirve para recipientes o contenedores. También puede usarse con árboles y con países, pero este último uso es arcaico.

monujo: monedero
supujo: sopera
Hispanujo: España
pirujo: peral

- -i- es el sufijo actual para indicar países.

Hispanio: España
Francio: Francia
Ĉinio: China

- -id- indica descendiente, hijo, nacido de algo... Se usa para cachorros de animales. 

ĉevalido: potro
leonido: cachorro de león
kokido: pollo
ido*: descendiente, hijo

- -ebl- indica posibilidad, "que se puede". 

manĝebla: comestible
legebla: legible
nevidebla: invisible
ebla: posible
ebli: ser posible
eble: posiblemente (quizás)

Vocabulario:

Sustantivos:

Bovo: toro
Ĉevalo: caballo
Herbo: hierba
Italo: (un) italiano
Kongreso: congreso
Kristo: Cristo
Mamo: teta
Salato: ensalada
Sinjoro: señor
Ŝipo: barco
Surprizo: sorpresa
Turo: torre

Adjetivos:

Sama: mismo, igual

Verbos:

Diveni: adivinar
Kompreni: comprender
Levi: levantar
Pardoni: perdonar
Permesi: permitir
Scii: saber
Tuŝi: tocar

Palabrejas:

Ĉar: porque
Kial: por qué
Nur: solamente
Oni: se (impersonal)

Ejercicios:

-Kongresejo, domano, familiano, lernejano, sinjorino, herbejo, bovisto, bovido, hundido, katido, idaro, kamparano, panujo, lavujo, Germanujo, trinkebla, lavebla, dancebla, farebla, nerompebla, samhore, samstrate, samurbano, surprizi

-¿Por qué no enviaste la carta? Sólo comerás una manzana. Anteayer, (ella) estaba sentada en la misma silla. ¿Sabes leer? N sé dónde vives. ¿Sabes cuándo vendrá? Desde aquí la casa es difícilmente visible. ¿Adivinaste su edad? ¿Le levantó la falda? Hoy por la tarde se permitirá entrar. Se prohibió hablar de política. ¿Cuántas torres hay en tu ciudad? No se permite tocar la fruta. Los parisinos son gente amables. Eso es imperdonable. ¿Por qué no? ¿Entiendes? Perdóname. Adivínalo. No me toques. 

Notas de juego

*Existe en idioma artificial que se creó a partir del Esperanto cuyo nombre es Ido. Los esperantistas suelen hacer bromas y memes sobre el ido y los idistas, a menudo despectivas.